Zer da ahobizi izatea? Nor izan daiteke ahobizi?
Azaroaren 23tik abenduaren 3ra bitartean, euskara ulertzen duten guztiei euskaraz egingo dien pertsona da ahobizi, baita kideek erdaraz erantzuten dutenean ere. Era berean, ezezagunei lehen hitza, gutxienez, euskaraz egiten die (eta hauek ulertuz gero euskaraz jarraituko dute).
Ahobizi izanez gero, ulertzen duten guztiei euskaraz egitea da herritarrek gauzatuko duten ariketa; edonon, edonoiz eta edonorekin (bai belarriprest txapa daramatenekin eta bai txaparik ez daramatenekin ere) Honek eragingo du orain arte erdaraz izandako elkarrizketa batzuk elebiz izatea, baita euskaraz ere kasu askotan. Izan ere, ele biko elkarrizketek halako atsekabetasuna sortzen dute berez, eta kideek joera izaten dute egoera horretatik atera eta hizkuntza bakarrera jotzeko, horrela “oreka” eta “naturaltasuna” berreskuratzeko, eta Lasarteko ikerketaren emaitzek nabarmendu dutenez, ekimenak sortutako giro bereziaren testuinguruan belarripresten orekatze hau euskarara lerratzen da kasu askotan ele biko elkarrizketak ematen direnean. Edozein kasutan, bi aldeek euskaraz ulertzen badute, ez dago euskaraz ez egiteko arrazoirik.
Ahobizi izan daiteke…
- Euskaraz ongi moldatzen dena eta hamaika egunetan euskaraz egingo duena ulertzen duten guztiekin. Izan daiteke orain arte horretan saiatu den kidea, edo hizkuntza jokaera orain aldatzea erabaki duena.
- Euskaraz erdizka moldatzen dena baina prest sentitu eta hamaika egunetan euskaraz egingo diena ulertzen duten guztiei.
Adibidez:
- Anek euskara ulertzen du baina ez du oso ongi egiten, eta horregatik Aitorrek erdaraz hitz egiten du berarekin. Anek belarriprest izatea erabaki du, eta Aitorrek ahobizi izateko hautua egin du. Hala, ekimenean zehar, Aitorrek Aneri euskaraz egingo dio, eta Anek euskaraz zein erdaraz erantzungo dio (nahi eta ahal duen bezala). Horrez gain, Aitorrek euskaraz egingo die ulertzen duten guztiei.
- Ibanek, arropa erostera joaten denean, eta dendako langileak euskaraz badakien ez dakienean, erdaraz galdetzeko ohitura du. Orain Ibanek, ahobizi izatea erabaki duenez, lehen hitza euskaraz egingo du ezezagunekin. Haiek euskaraz ulertzen badute, euskaraz jarraituko du.
- Mariak ekimena baino lehen ere euskaraz hitz egiteko ohitura zuen. Hala ere, ulertzen zion norbaitek erdaraz erantzuten zionean, erdaraz jarraitzen zuen normalean. Ahobizi izango da, eta euskarari eutsiko dio ulertzen duten guztiekin.
Zer da belarriprest izatea? Nor izan daiteke belarriprest?
Ekimenak irauten duen hamaika egunetan, dakienari berarekin euskaraz aritzeko gonbitea egingo dion pertsona da belarriprest, berak euskaraz zein erdaraz erantzun arren. Euskara ulertzea da gutxieneko baldintza, baina hitz egiteko gaitasunari dagokionez multzo zabala egongo da belarriprest kideen artean: hitz egiteko gaitasun txikia duten pertsonak eta oso ondo moldatzen direnak izan daitezke.
Belarriprest denak ere ariketa egingo du. Izan ere, alde batetik, euskara gehiago entzungo du, eta urrats handia izan daiteke hori herritar askorentzat, praktikatzen hasteko aukera izango baita ekimena. Bestetik, elkarrizketa elebidunen parte izango da (bereziki hitz egiteko zailtasunak baditu), eta batzuetan adeitsuki baina era aktiboan gogorazi beharko die ahobiziei euskaraz jarraitzeko erdarara pasatzen direnean (hori euskaldun askori gertatzen zaio solaskideak erdaraz erantzuten dioenean, nahiz eta jakin hark euskaraz ulertzen duela. Beraz, ohitura horren aldaketan oso lagungarria da belarripresten jarduera aktiboa). Azkenik, ahobizi direnei babesa adieraziko die eta “hitzarmen” kolektiboa sendotuko du.
Belarriprest izan daiteke…
- Euskaraz ulertzen duena baina ez dena hitz egiteko gai (sentitzen).
- Euskaraz gutxi gora behera hitz egin dezakeena baina ez dena ausartzen.
- Euskaraz ongi egiten duena baina erdaraz hitz egiten duen zenbaitekin (nahiz eta ulertu) ez du hamaika egunez euskaraz soilik hitz egiteko ariketa egin nahi; edo ez da prest sentitzen, adibidez, orain arte erdaraz izan dituen harremanak euskaraz izateko pausoa emateko.
Adibidez:
- Ferminek urte asko daramatza Arralden bizitzen, baina euskara ondo dakien arren ez du askotan hitz egiten. Fermin belarriprest izango da eta gustura eramango du txapa paparrean, berari euskaraz egitea nahi baitu hala egin nahi dutenak babesteko. Bere ekarpena horraino emateko prest eta gogoz dago.
- Maitek badaki euskaraz baina laneko zenbait bezerorekin ez da eroso sentitzen elkarrizketa elebidunak mantentzen. Beraz, belarriprest izango da, eta nahiz eta batzuetan erdaraz egin saiatuko da ahal bezain beste euskaraz egiten.
- Eneritz euskara ikasten ari da; ulertu, ulertzen du, baina ez da hitz egiteko gai sentitzen. Belarriprest izango da eguneko ordu eta leku guztietan, eta eroso sentitzen denetan euskaraz erantzuten saiatuko da.